Het Werkspoorkwartier, gelegen tussen de Cartesiusweg en het Amsterdam-Rijnkanaal, bloeit als nooit tevoren. Wat ooit een gebied in verval was, is nu een dynamisch gebied waar ondernemers, creatievelingen en bezoekers samenkomen. Van sportscholen en autobedrijven tot horecagelegenheden en innovatieve circulaire makers: het Werkspoorkwartier heeft voor iedereen wat te bieden.
De naam van het gebied verwijst naar de Werkspoorfabriek, die in de vorige eeuw een belangrijke rol speelde in onze industriële geschiedenis. Hier huisde de Koninklijke Nederlandsche Fabriek van Werktuigen en Spoorwegmaterieel. Ofwel: Het Werkspoor. Vroeger werkten hier dagelijks duizenden fabrieksarbeiders aan de productie van treinwagons, bruggen en andere staalconstructies. Na de sluiting in 1983 raakte het terrein in verval. Inmiddels is het in opmars. Het behoud van het authentieke, ongepolijste karakter speelt hierin een sleutelrol. Het bedrijventerrein Cartesius – het Werkspoorkwartier – is de afgelopen jaren getransformeerd tot een toonaangevend vestigingsgebied in Utrecht voor creatieve, circulaire maakbedrijven, horeca en startups. En deze transformatie gaat verder: er is een meerjarenplan gemaakt voor de transformatie van het Werkspoorkwartier naar het werklandschap van de toekomst. Vanuit de nieuwe gebiedsorganisatie voor het Werkspoorkwartier worden thema’s zoals verduurzaming, innovatie en het behoud van betaalbare werkruimte gezamenlijk opgepakt. Deze transitie wordt ook gesteund door HUB-IN, een door de EU gefinancierd project gericht op het revitaliseren van historische stedelijke gebieden in Europa. Het doel? Het Werkspoorkwartier ontwikkelen tot een ‘cultureel en circulair maakgebied’ waar het rauwe karakter behouden blijft.
De drijvende krachten: Bedrijvenkring Cartesius
De Bedrijvenkring Cartesius (BKC) speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van het Werkspoorkwartier. Met meer dan 140 leden zet deze ondernemersvereniging zich al ruim tien jaar in voor het verbinden van traditionele bedrijven, creatieve makers en de gemeente.
Ramona van Silfhout is namens de BKC verantwoordelijk voor de communicatie en community building van het gebied. Ze benadrukt het belang van verbinding: “Dit gebied is al heel lang in transitie. Het Werkspoorkwartier is divers, met bedrijven van architecten tot IT-bedrijven, productiebedrijven, horeca, koffiebrander, autogarages, muziekstudio’s, schoonmaakbedrijven, een fietsenmaker tot een kunstenaar die in opdracht kunst maakt. We organiseren evenementen zoals ‘Pitch Your Project’ om ondernemers samen te brengen en plannen te realiseren.”
Roderik van Lith is als nieuwe directeur-ontwikkelaar van BKC verantwoordelijk voor de gebiedstransformatie. “Op weg naar de volgende stap in de transformatie is het nodig dat het gebied zich nog beter organiseert. Het eigenwijze en unieke karakter van Werkspoor als werklandschap van de toekomst moet nog steviger worden neergezet. Gebiedsbrede thema’s zoals verduurzaming, innovatie en het behoud van betaalbare werkruimte moeten gezamenlijk opgepakt worden. Dit alles vraagt om een actieve gebiedsorganisatie met een stevige visie. Wij zijn daarom gestart met het inrichten van een werkorganisatie om deze ontwikkelingen op professionele wijze aan te kunnen pakken. We werken aan praktische zaken zoals mobiliteit, vergroening en verbeterde fietsverbindingen. Maar ook aan de ontwikkeling van nieuwe plekken en voorzieningen. We willen van het Werkspoorkwartier een plek maken waar zowel bedrijven als bezoekers zich thuis voelen.”
De missie van Ramona en Roderik is om ondernemers in het gebied te verbinden en gezamenlijk richting te geven aan de ontwikkeling. Dit doen ze met behulp van verschillende pijlers en werkgroepen. Ramona leidt de inspanningen om ondernemers dichter bij elkaar te brengen via community building. Van gezamenlijke koffiemomenten tot het organiseren van evenementen zoals het Werkspoor Festival, waarbij iedereen in het gebied wordt betrokken. Daarnaast worden praktische zaken zoals veiligheid, beheer en parkeeroplossingen ook opgepakt. Maar ook gebiedstransformatie is een pijler: het verbeteren van de infrastructuur, zoals wandelpaden en voorzieningen, en het stimuleren van circulariteit en duurzaamheid in het gebied. “Ons doel is om het gebied verder te ontwikkelen en ondernemers te helpen zich hier thuis te voelen, ongeacht of ze uit de creatieve of traditionele sector komen,” zegt Ramona.
Blik op de toekomst
Met de groei van omliggende wijken zoals Leidsche Rijn komt het Werkspoorkwartier steeds meer in het hart van de stad te liggen. De ambitie is om het gebied verder te ontwikkelen tot een stadsgericht bedrijventerrein, met behoud van de unieke rauwe charme. “Het blijft een organisch proces,” zegt Roderik. “Door intensieve samenwerking kunnen we het gebied blijven verbeteren en nieuwe functies toevoegen. Het is prachtig om te zien hoe bestaande en nieuwe bedrijven, makers, creatieven en bewoners samen werken aan de toekomst van het Werkspoorkwartier. Aan de toekomst van Utrecht!”
Hoor het Werkspoor
Ramona tipt de gratis audiotour ‘Hoor het Werkspoor!’. Met deze tour wandel je langs de parels van het Werkspoorkwartier. Het is een speelse audiotour vol verhalen over de herinneringen en toekomstdromen van het gebied. Ze voert de luisteraar al wandelend via muziek, soundscapes en persoonlijke, intrigerende verhalen langs verschillende plekken in het Werkspoorkwartier. Deze tour is tot stand gekomen met financiële steun van de gemeente Utrecht, de Provincie Utrecht, Prins Bernhard Cultuurfonds, het KF Hein Fonds en het Ondernemersfonds Utrecht.
Ben je nieuwsgierig geworden naar Werkspoor? De audiotour kun je hier gratis beluisteren via hoorhetwerkspoor.nl.
Werkspoorkwartier
Schaverijstraat 11
werkspoorkwartier.nl
meetwerkspoor.nl
Tekst: Kylie Fletcher
Fotografie: Sophie Bijsterbosch
