Utrecht is het hart van ons land. Maar wat nou als het hart van je geliefde zich in Utrecht bevindt? Een gesprek met Utrechters die de stad kozen uit romantisch perspectief. Hun grote liefde lokte hen naar de Domstad.
‘Ik moest mijn commitment laten zien’
Theo ging in 1992, net gepromoveerd, voor het eerst naar Zuid-Afrika. Mee met een vriendin die de schrijver John Coetzee ging interviewen. “Ik was meteen gefascineerd door het land. Prachtig, maar ook enorm ingewikkeld. Politiek verscheurd en vol met tegenstrijdigheden. De jaren erna kwam ik er vaker. In 1998 kwam ik Anna voor het eerst tegen. We overnachtten in hetzelfde strandhuisje. Ik dacht dat zij niet vrij was, en ik had zelf een relatie in Nederland. Er was wel direct een klik. En ik vond dat ze leek op Liza Minelli…” Anna: “Ik vond Theo een mooie, leuke en vooral interessante man. Stoere spijkerbroek, leren jack. Iets ouder. Docent aan de universiteit. Belezen, politiek en maatschappelijk geïnteresseerd en vooral ook een beetje verliefd op mijn land. Maar hij woonde net een half jaar samen dus we stonden er beiden toen niet voor open.” Een paar jaar later, toen Theo (inmiddels net weer vrijgezel) een paar maanden lesgaf aan de universiteit in Stellenbosch, sprong de vonk wel definitief over. Anna: “Vlam in de pan, ja. Ik weet nog het moment in de auto toen we elkaar weer terugzagen na die eerste keer in het strandhuisje. Ik wist het gewoon. Dit is mijn man.” Theo voelde het ook. “Ik keek haar aan en het was duidelijk. Het was magisch, de verbondenheid was volledig. Ik was 47 en voelde me een puber van 17.”
Heel welkom in familie
Maar toen begon het grote zoeken. Theo: “Hoe gaan we deze liefde dan praktisch invullen? We overwogen alle opties; ik solliciteerde in Zuid-Afrika. Witte, oudere man uit Europa… ik kwam onderaan de lijst.” Anna: “De Nederlandse taal en cultuur was deel geweest van mijn opvoeding, dus de keuze viel op Utrecht.” Het stel trouwde in Zuid-Afrika, omringd door vrienden en familie van Anna. Theo voelde zich heel welkom in dit gezelschap. Anna: “Hij werd op handen gedragen door mijn ouders. Een docent, een intellectueel uit Nederland was snel goedgekeurd.” De ouders van Theo hadden een boerderij gehad in Bunnik. Voor hen was Zuid-Afrika heel ver weg. Zij waren allebei al overleden toen Anna en Theo trouwden. “Gelukkig heeft mijn vader Anna nog wel een keer ontmoet voor hij stierf.” Trouwen was voor Theo wel een ding. “Ik kon Anna niet vragen alles op te geven voor een soort proefrelatie in Nederland. Ik moest mijn commitment laten zien door haar een aanzoek te doen. Het huwelijk heeft in Zuid-Afrika nog veel waarde. Hiermee liet ik zien dat ik het echt meende. De ceremonie door een dominee was mooi en belangrijk voor ons en de familie. Ook al was ik van huis uit katholiek en Anna Nederduits gereformeerd, we voelden ons beiden thuis bij deze viering.”
Opgeven identiteit
Eenmaal in Nederland bleek dat Anna veel moest opgeven. “Ik wist van tevoren niet hoe moeilijk en ingrijpend deze stap zou zijn. In Zuid-Afrika werkte ik fulltime. Had daar vrienden, familie, de zon, het uitzicht vanuit mijn raam, het landschap. Ik zag in Utrecht de zon niet opkomen of ondergaan. Hier kon en mocht ik niets. Het voelde of ik mijn identiteit opgaf. Ik mocht niet werken, ik moest lang wachten op een werkvergunning. Mijn diploma’s golden niet, mijn rijbewijs was niet overzetbaar. Ik was volledig afhankelijk van Theo, zijn huis, zijn inkomen, zijn relaties en vrienden. Dat was wel even slikken. Ik ben echt heel warm welkom geheten door hen, dat was het niet. Maar ik was mezelf een beetje kwijt.” Theo vult aan: “Niemand kende hier de geschiedenis en het verleden van Anna. Haar leven hier begon voor de meeste Nederlanders op een lege pagina. Alsof er 38 jaar Zuid-Afrika werd uitgewist. Alle context, alle verhalen… niemand kent ze. Met niemand had zij een gemeenschappelijk verleden. Dat is heftig. Natuurlijk voelde ik me verantwoordelijk om het hier voor haar plezierig te maken. Dat drukte soms zwaar op mijn schouders.”
(Tekst gaat door onder de foto)
Anna: “Ik moest mezelf opnieuw uitvinden. Wie ben ik hier? Mijn verleden verbinden met de nieuwe Nederlandse Anna zonder mezelf te verliezen. Natuurlijk pas je je aan in je nieuwe land, maar je wilt ook jezelf blijven. Een zoektocht dus. Daarnaast is Zuid-Afrika in Nederland niet alleen maar een mooi land. Ik ben me bewust van mijn verleden in het apartheidsregime. Een traditionele, ouderwetse, religieuze samenleving met grote onderlinge verschillen; dat is mijn achtergrond. Theo is daar nooit veroordelend of negatief over geweest. Hij bleef open en nieuwsgierig. Onderzoekend en met interesse. Dat heb ik enorm gewaardeerd.” Theo: “Ik ben van het land gaan houden, maar zag ook de verscheurdheid en de moeilijke positie van veel inwoners. Ik zag Anna ook zoeken naar haar positie en plek hier. We hadden de luxe dat we elk jaar een maand naar Zuid-Afrika konden, zodat zij ook haar vrienden en familie kon blijven zien.”
‘The best of both worlds’
Dit is ons thuis
Inmiddels heeft Anna in Nederland een vervolgstudie gedaan en werkt als docent Engels op een middelbare school. Ze hebben samen twee volwassen kinderen die inmiddels het huis uit zijn. “Ook de kinderen hebben gelukkig een sterke band met Zuid-Afrika. Ik voel nu dat ik the best of both worlds heb. Ik ben Nederlandse, met een Zuid-Afrikaanse achtergrond. Onze toekomst ligt hier. Dit is ons thuis. Ik wil inmiddels niet meer weg hier, maar hou nog steeds van het land waar ik geboren ben.” Theo heeft door de relatie met Anna meer afstand tot Nederland gekregen. “Ik heb van dichtbij problemen gezien als aids, armoede, criminaliteit, werkloosheid. Daardoor relativeer ik de dingen hier in Nederland. Mijn wereld is groter geworden.” Anna: “Ja, inmiddels voel ik ook; hier wil ik oud worden… En ik voel ook dat een internationaal huwelijk ons beiden veel heeft gebracht, maar ons ook heeft veranderd. Het vraagt veel inzet en commitment om het te laten slagen. En dat deden we met hart en ziel. Maar het ging niet vanzelf.”
Tekst: Anneke Gilsing
Fotografie: Marike van Pagée
Meer verhalen met een warm hart?
In deze editie van UTRG Magazine – met als thema Hartsie van ons land – lees je alles over hart, liefde en trouwen. Van maatschappelijke initiatieven zoals LunchMaatjes tot onvergetelijke bruiloften op Utrechtse bodem.
Bestel UTRG Magazine #6 hier en een jaarabonnement hier.
